Síðastliðið sumar lét dómstólasýslan gera könnun meðal lögmanna og ákærenda til að kanna ánægju með ýmsa þjónustuþætti og traust á dómstólunum. Með því að spyrja þá sem hafa að jafnaði flesta snertifleti við starfsemi dómstólanna, lögmenn og ákærendur, má fá mikilvægar upplýsingar um það sem betur má fara í dómskerfinu.

Könnunin var gerð af Gallup dagana 25. júní til 10. júlí 2019. Alls svöruðu 363 þátttakendur eða 32,9% en líta verður til þess að könnunin var gerð þegar sumarleyfistími var runninn upp. Einu sinni áður hefur könnun sem þessi verið gerð, árið 2016, og þá svöruðu 37,8%.

Alls 79% aðspurðra bera mikið eða fullkomið traust til héraðsdómstólanna, 74% til Landsréttar og 84% til Hæstaréttar. Það er vissulega ánægjuefni hvað lögmenn og ákærendur bera almennt mikið traust til dómstólanna og starfsfólks þeirra enda eru þetta þeir sem best þekkja til starfa þeirra. Þetta er mun hærra hlutfall en fékkst í könnun meðal almennings sem gerð í byrjun árs en þar kom fram að 47% báru mikið traust til dómstólanna. Sjá nánar hér

Störf unnin af heilindum og málsmeðferð réttlát

Á bilinu 84% - 89% voru sammála því að dómarar og starfsmenn héraðsdómstólanna, Landsréttar og Hæstaréttar ynnu störf sín af heilindum, virðingu og heiðarleika og gættu fyllsta trúnaðar. Svipað hlutfall taldi að málsmeðferð væri réttlát og opinber og að dómarar væru sjálfstæðir í dómstörfum.

Málsmeðferðartími of langur

Í könnuninni töldu 29% þátttakenda málsmeðferðartíma hjá héraðsdómstólum hæfilegan, 41% ívið of langan og 30% allt of langan. Í sömu könnun árið 2016 töldu 50% málsmeðferðartíma ívið of langan en 16% allt of langan. Þess má geta að meðal afgreiðsludagar munnlega fluttra einkamála í héraði var 351 árið 2018 sem er svipað og undangengin ár. Meðal afgreiðsludagar ákærumála var 103 árið 2018 en var í kringum 82 dagar árin á undan. 

Þá töldu 45% málsmeðferðartíma hjá Landsrétti hæfilegan en 51% of langan og 69% töldu málsmeðferðartíma hæfilegan í Hæstarétti en 28% of langan.

Tæknilegur aðbúnaður dómstólanna í eldlínunni

Einungis helmingur þeirra sem tóku þátt í könnuninni eru ánægðir með tæknilegan aðbúnað hjá héraðsdómstólunum en yngri voru óánægðari en eldri og ákærendur óánægðari en lögmenn. Dómstólasýslan vinnur nú að því að tæknivæða dómstólana og má geta þess að fyrr á þessu ári var tekið upp nýtt málaskrárkerfi en hið gamla var að stofni til frá árinu 1992. Málaskrárkerfið, sem hefur hlotið nafnið AUÐUR, verður grunnur að rafrænni málsmeðferð í framtíðinni en nú þegar er byrjað að senda kærumál rafrænt milli héraðs og Landsréttar. Þá munu tölvuskjáir í dómsölum héraðsdómstólanna verða komnir upp fyrir áramót ásamt því að verið er að skoða innleiðingu á fjarfundarbúnaði samhliða. Fleiri breytingar eru í farvatninu m.a. varðandi rafræna gátt til framlagningar gagna sem lögmenn munu þá hafa aðgang að. Í Landsrétti voru mun fleiri ánægðir með tæknilegan aðbúnað eða 78%.

Útkoma könnunarinnar gagnvart dómstólunum var í heild vel ásættanleg en nánari útlistun á niðurstöðum hennar er að finna í 3. Tbl. Lögmannablaðsins, sjá ofar.